Mens en natuur
Mijn eigen ecologische afdruk:
Geraadpleegd
op 17/03/2016 via:
4.3
ha, hetzij 42836 vierkante meter
Dit
is een schatting van de oppervlakte die je jaarlijks gebruikt om je levensstijl
te verzekeren.
De
duurzame voetafdruk: 1,8 hectare
Dit
is de oppervlakte waar iedereen recht op zou hebben:
-indien
wij niet meer willen verbruiken dat wat de aarde jaarlijks produceert (dus
enkel het rendement verbruiken en niet het kapitaal).
-indien
alle mensen dezelfde toegang zouden hebben tot de natuurlijke hulpbronnen
Mijn eigen ecologische afdruk ligt
hoger ten opzichte van het gemiddelde:
Mijn ecologische voetafdruk ligt veel
hoger ten opzichte van het gemiddelde. Ik was niet verbaasd met het resultaat,
want ik wist al en ik las al veel dat in Belgische bevolking veel meer
gebruiken dan de gemiddelde. Eigenlijk zouden wij, de westerse wereld meer van
de ontwikkelingslanden moeten denken en hen de kans geven om in betere
omstandigheden te leven.
Met welke argumenten ondersteunt hij
zijn pleidooi? Vind je dit zinvol?
- We zitten dus vast in een soort val. Het is een dilemma, een dilemma van groei. We kunnen er niet mee leven maar ook niet er zonder. Dump het systeem of verniel de planeet. Een moeilijke keuze. Eigenlijk geen keuze. En de beste kans om hieraan te ontsnappen is een soort blind geloof in onze vindingrijkheid, onze technologie en doeltreffendheid om alles efficiënter te gaan doen.
Ik ga akkoord met hem dat we nu in een dilemma
zitten. Het is een moeilijke keuze te maken tussen het dumpen van het systeem
of vernielen de planeet. Ik vind dat je een beetje het systeem moet beperken,
meer met groen omgaan, zodat het systeem nog blijft bestaan en ook de planeet.
Geraadpleegd op 21/03/2016 via:
- Maar ik wil me concentreren op de rol van investeringen in het streven naar nieuwigheid, de productie en de consumptie van nieuwe dingen. Joseph Schumpeter noemde dat "het proces van creatieve destructie". Het is een proces van de productie en reproductie van nieuwe dingen, een voortdurend opdrijven van consumentenmarkten, consumptiegoederen, nieuwe consumptiegoederen. En hier begint het interessant te worden, want het blijkt dat mensen nogal wat appetijt hebben naar nieuwe dingen. Daar houden we van - van nieuwe materiële dingen zeker - maar ook van nieuwe ideeën, nieuwe avonturen, nieuwe ervaringen.
Ik vind ook zoals Tim dat vandaag de
dag er voortdurend nieuwe dingen op de markt te vinden is. Bijna elke keer als
ik naar de supermarkt ga, zie ik een nieuw artikel of voedingsmiddel. Ik wil
het natuurlijk uitproberen. Dus daarmee maken de nieuwe fabrieken veel geld.
Elke klant die het maar wil ‘proberen’, verdienen de bedrijven al een fontein.
De mensen vandaag willen alles nieuw, ze zijn de oude beu. Enkel hiermee kan je
de mensen lokken.
- Wat willen mensen tijdens een crisis, tijdens een recessie? Ze willen zich veilig stellen. Ze willen naar de toekomst kijken. Ze willen minder uitgeven en meer sparen. Maar sparen is dan net verkeerd vanuit het gezichtspunt van het systeem. Keynes noemde dat de "paradox van de soberheid." - sparen vertraagt het herstel. En politici manen ons voortdurend aan om meer krediet op te nemen en minder te sparen, zodat we het spel weer op de rails kunnen krijgen, zodat we de op groei gebaseerde economie aan de gang kunnen houden. Dat is een tegenstrijdigheid, hier komt het systeem niet overeen met wat we zijn als mens.
Hij zegt dat het niet goed is voor
het systeem het sparen tijdens een crisis. Politici willen beter dat de mensen
krediet nemen dan sparen. Ik begrijp wel dat het sparen niet goed is. Maar
langs de ene kant kan je toch niet verwachten van mensen die al hun geld
tijdens de crisis hebben verloren en vaak nog veel schulden hebben, krediet
gaan opnemen. De mensen denken dat eerst moeten ze zichzelf redden dan het
systeem te laten goed functioneren. Langs de andere kant moeten de mensen
beseffen dat wanneer zij tijdens een crisis gaan sparen en veroorzaken dat het
systeem gaat dumpen, hun spaargeld niet meer veel waard zal zijn.
- De psychologie zegt dat er altijd een spanning is, een spanning tussen rekening houden met jezelf en rekening houden met anderen. En deze spanningen hebben diepe evolutionaire wortels. Zelfzuchtig gedrag is dus in bepaalde gevallen adaptief - vecht of vlucht.
Daarmee ga ik akkoord. Mensen weten
soms niet of ze moeten nu met iedereen rekening houden of beter eerst voor
zichzelf zorgen. Zoals ik al daarstraks schreef; mensen weten niet wat beter is
tijdens een crisis, sparen of krediet opnemen.
Mensen uit de westerse wereld vinden
het soms moeilijk om een beetje minder geld uit te geven en zo de
derdewereldlanden ook nog een kans geven om in betere omstandigheden te leven.
- Dit wil dus niet zeggen dat we ontwikkeling moeten tegenhouden. Het gaat niet over het omverwerpen van het kapitalisme. Ook niet over het veranderen van de menselijke natuur. Wat wij trachten te doen, is enkele eenvoudige stappen te zetten naar een economie met een doel.
Ik ga 100% akkoord met hem. Hij zegt
hier dat we de menselijke natuur niet kunnen veranderen, maar we wel de
economie kunnen verbeteren. We moeten een economie met een doel hebben. Ik vind
ook dat je de wereld niet kunt veranderen, verbeteren kan je altijd. Verbeteren
kan enkel gaan als iedereen meehelpt.
Geraadpleegd op 21/03/2016 via:
Wat meer 'buitengewoon' onderwijs, graag
Welke waarden willen we
in ons onderwijs meegeven? Welk mensbeeld moeten de nieuwe eindtermen
weerspiegelen? Het debat is na de gebeurtenissen in Keulen weer opgelaaid. Kris Van
den Branden probeert tot een programma te komen.
In vele Europese landen is er een
debat op gang gekomen over de vraag waartoe scholen in de 21ste eeuw dienen.
Dat is in Vlaanderen niet anders.
Op de keper beschouwd gaat de vraag
over het soort mensen dat we willen vormen. Tijdens de afgelopen dertig jaar
werd daarbij door pedagogen en beleidsmakers bijzonder veel nadruk gelegd op de
individuele persoonlijkheidsontwikkeling van leerlingen. Het onderwijs moet
kinderen en jongeren maximaal ondersteunen om hun persoonlijke talenten te
ontwikkelen, hun beperkingen te overstijgen en op te groeien tot onafhankelijke
denkers die zelfstandig beslissingen kunnen nemen. Het onderwijs moet mensen de
kans geven om de fundamentele vrijheden die moderne democratieën aan individuen
schenken ten volle te benutten.
Maar de vrijheid van mensen om
richting te geven aan hun leven mag niet de vrijheid zijn van de vos in het
kippenhok. Met de vrijheid van mensen om de volle verantwoordelijkheid voor het
eigen leven op te nemen, komt ook de verantwoordelijkheid om dezelfde vrijheid
van anderen te respecteren en beschermen.
Voorbij de selfie
De gebeurtenissen in Keulen, en de
met de regelmaat van de klok weerkerende rapporten over pestgedrag, huiselijk
geweld en kindermishandeling scherpen ons bewustzijn aan dat het onderwijs van
de 21ste eeuw leerlingen systematisch moet aanzetten om verder dan de eigen
neus, de selfie, het eigen 'profiel' te leren kijken. Doorheen hun gehele
onderwijsloopbaan (vanaf hun eerste dag in het kleuteronderwijs) moeten
leerlingen leren om als ze hun beslissingen nemen en hun zelfgestuurde daden
plannen rekening te houden met de gevolgen daarvan voor andere mensen en voor
hun omgeving.
Het onderwijs van de 21ste eeuw mag
de huidige generatie jongeren niet alleen voorbereiden om de volgende lichting
carrièrejagers en nuttige winstmakers te worden. We hebben mensen nodig die in
balans zijn met zichzelf, anderen en hun omgeving. Mensen die persoonlijke,
sociale, maatschappelijke, economische en ecologische belangen evenwichtig
kunnen verzoenen. Mensen die eigen doelen en geluk kunnen nastreven maar
daarbij de doelen van hun medemensen en het welzijn van hun wijdere omgeving
niet uit het oog verliezen.
We hebben vrije geesten nodig die
onafhankelijk en zelfstandig kunnen nadenken, maar die tegelijk vrij van het
eigen denken kunnen komen: mensen die niet onmiddellijk toegeven aan hun eerste
emotionele impulsen, associaties en stereotypes, maar hun meningen kunnen
bijsturen en openstaan voor andere zienswijzen. Mensen met een eigen stem die
onbevangen naar anderen kunnen luisteren. We hebben mensen nodig die niet
alleen goed kunnen redeneren, maar ook gedreven zijn om goed te doen: positief
bezielde en sociaal bewogen mensen die, zelfs als ze beseffen dat ze de grote
wereld niet kunnen veranderen, ze wel de kleine wereld om zich heen kunnen
verbeteren.
We hebben mensen nodig die opkomen
tegen het onrecht in de wereld eerder dan zich in het drijfzand van angst,
doembeelden en zondebok-denken te laten wegzinken. Mensen die anderen, ook
degenen die sterk van hen verschillen, zien als volwaardige mensen met eigen
opinies, dromen en ideeën, en die daarom hun volle respect en inlevingsvermogen
verdienen. Rechtvaardige mensen die anderen geen rechten ontzeggen die ze
zichzelf toe-eigenen. Breeddenkende, empathische, warmvoelende mensen. Mensen
die een bijdrage kunnen en willen leveren tot een wereld in balans.
Niet alleen leerwinst
Om mensen in balans tot volle
ontplooiing te doen komen, hebben we een onderwijsprogramma in balans nodig.
Een curriculum waarin economische, persoonlijke en sociale doelen geïntegreerd
aanwezig zijn, en waarin geen van de drie de andere plattrapt. Een hedendaags,
eigentijds curriculum waarbij de kwaliteit van onderwijs niet alleen wordt
afgemeten aan de hand van pure leerwinst, maar ook aan het persoonlijk
welbevinden, het zelfvertrouwen, de autonomie en motivatie die leerlingen
hebben, én aan de warmte van het sociale klimaat dat leerlingen en schoolteams
samen creëren.
Het moet een curriculum
zijn dat menselijkheid en medemenselijkheid in de economie pompt, en creatief
rendement in ons persoonlijk en gemeenschapsleven. Een curriculum dat de zin
voor het onverwachte, het kunstzinnige en het afwijkende omarmt terwijl
gevestigde waarden worden doorgegeven. Een curriculum dat durft te lachen als
het al te ernstig wordt en heel ernstig over humor durft na te denken. Een
moreel hoogstaand curriculum dat waardigheid, solidariteit en respect doorheen
alle lessen en doorheen alle lagen van het menselijk functioneren mengt. Een
curriculum dat durft te onderzoeken en te twijfelen aan wat als vaststaand
geldt, en dat vastberaden gelooft in de kracht van mensen. Een curriculum dat
technologie en economie omarmt, maar er zich niet de wet door laat dicteren.
Een curriculum dat inspireert, motiveert, verwondering opwekt en passioneert.
Een curriculum dat duurzaam leren en duurzaam leven nastreeft.
Van den Branden,
K. (14 januari 2016). Wat meer 'buitengewoon' onderwijs, graag. De Standaard,
p.41. Geraadpleegd via http://academic.gopress.be/Public/index.php?page=shareWindow&type=google&issueId=&articleId=destandaarddestandaard3f817a4c-b9e6-11e5-bb73-65680e64d50614012016-00000
Het
artikel gaat over welke waarden we in ons onderwijs willen meegeven. Eerst
schrijven ze dat tijdens de afgelopen dertig jaar werd door pedagogen en
beleidsmakers bijzonder veel nadruk gelegd op de individuele
persoonlijkheidsontwikkeling van leerlingen. Maar vandaag de dag moeten we niet
alleen over ons eigen denken, maar ook over de andere mensen en de omgeving.
Dat is precies wat Tim Jackson heeft gezegd dat we ook altijd moeten stilstaan
of het ook goed voor de omgeving zal zijn. Bovendien staat in het artikel: We hebben mensen nodig die in balans zijn met zichzelf, anderen en hun
omgeving. Mensen die persoonlijke, sociale, maatschappelijke, economische en
ecologische belangen evenwichtig kunnen verzoenen. Mensen die eigen doelen en
geluk kunnen nastreven maar daarbij de doelen van hun medemensen en het welzijn
van hun wijdere omgeving niet uit het oog verliezen. Dat komt exact
met mijn visie overeen. Voordat je iets gaat doen, moet je altijd eerst
nadenken of het ook goed voor de omgeving en medemens is. Het artikel gaat over
de wereld verbeteren met de mogelijkheden die we hebben. Ze spreken niets over
de wereld ‘veranderen’, omdat veranderen kunnen we toch niet. Dat schreef ik
ook: ‘Ik vind ook dat je de wereld
niet kunt veranderen, verbeteren kan je altijd.’
De link met duurzaam leven:
Een
duurzaam leven is een systeem waarbij de natuur niet belast wordt en ieder mens
heeft zijn fundamentele behoeften. Tim Jackson had er daar veel over
gehad. Hij zegt dat met simpele veranderingen, zoals spaarlampen gebruiken, af
en toe het licht eens uitdoen, … de koolstof zullen besparen.
Wat is de plaats van de mens in de
natuur en dit bij verschillende wereldreligies?
Jodendom:
God heeft de wereld gegeven. We mogen
het zeker niet kapot maken, want het is niet van ons. We mogen er wel van
genieten, maar we moeten altijd weten dat God de wereld als een geschenk voor
ons gaf en hij wil dat we er respectvol mee omgaan.
De Joden mogen geen voeding of
materiaal die nog eetbaar of bruikbaar zijn, weggooien of wegsmijten. We moeten
respect voor het materiaal en eetbare voeding hebben.
Bovendien mogen we enkel dieren doden
als we die willen eten. Dieren doden puur omdat het een hobby is, is
uitdrukkelijk voor ons verboden.
Geraadpleegd op 27/03/2016 via:
Christendom:
De natuur is in het christendom
belangrijk. De natuur was namelijk een onderdeel van de schepping van God. De
mens werd als laatste geschapen en heeft de taak gekregen deze schepping goed
te onderhouden.
Volgens de Bijbel, het heilige boek
van de christenen, is de natuur ondergeschikt aan de mens: de mens heeft de
verantwoordelijkheid over de natuur en de dieren.
Dit betekent niet dat de mens alles
mag vernietigen. God is eigenaar van de natuur, maar de mens moet er voor
zorgen (als een conciërge of rentmeester*). De mens is geen eigenaar van de
aarde en hij mag de aarde niet uitbuiten. Hij moet er goed voor zorgen, omdat
er na hem ook weer mensen komen. Daarom wordt er in het christendom gezegd dat
de mens de aarde niet bezit maar heeft geleend van God.
“De Heer (= God) nam de mens en
plaatste hem in de hof van Eden (= paradijs) om die te bewerken en te bewaren.”
Zo staat het in de Bijbel, het heilige boek van de christenen.
Misschien is de natuur nog wel veel
meer. Veel christenen zien in de natuur het bewijs voor het bestaan van God.
Zoiets moois als de natuur kan niet zijn ontstaan vanuit een oerknal. Daar moet
een schepper aan te pas zijn gekomen.
Vernieling van natuur,
milieuverontreiniging, slecht zorgen voor dieren, voor gelovige christenen is
het als verwaarlozing van de schepping. En dat doe je niet, dat is tegen de
opdracht die God ze heeft gegeven: zorg goed voor de aarde!
Islam:
Het Turkse Tema maakt Turken bewust
van de noodzaak om erosie te bestrijden. Het wegspoelen van vruchtbare grond is
in 90 procent van het land een probleem. De noodzaak van natuurbescherming kwam
hier later bij. Tema beroept zich op het heilige boek van de islam: de Koran.
Tema groeide vanaf 1992 uit tot een
organisatie met 250.000 leden. De oprichter gaat nu in Turkije door het leven
als ’Vader Aarde’. Tema heeft ook een Nederlandse afdeling: Tema-nl. Veel
moslims in Nederland hebben niet veel met de natuur. Afgezien van een barbecue
of picknick in het stadspark komen ze het bos en de polder niet in.
Directeur Serdar Köker van Tema-nl
wil moslims in Nederland overtuigen van het belang van de natuur. “Er zijn
talloze soera’s* in de Koran die getuigen van het belang van andere levende
wezens”, zegt Köker, zelf afgestudeerd mijnbouwkundige in Delft. “Een soera
beschrijft dat alle planten en bomen de eer van Allah zingen. Een goede moslim
gedraagt zich dus ook verantwoordelijk naar zijn omgeving. Wie er voor zorgt
dat medewezens uitsterven, moet in het hiernamaals verantwoording afleggen.”
Volgens Köker is de kleur van de
islam groen. “Mohammed was de eerste stichter van een natuurreservaat”, zegt
hij. “Hij liet een gordel van bomen planten genaamd El Gabe bij Medina, en rond
Mekka stelde hij een reservaat in waar geen bomen gekapt mochten. Ook gold hier
een jachtverbod. Hij stelde zelfs speciaal wachters aan om hier toezicht op te
houden.”
Boeddhisten:
Boeddhisten zien de aarde als een
levend wezen met zorgzame eigenschappen. De aarde geeft ons een plek én wat
nodig is om te leven. Als wij als mensen goed met elkaar samenwerken, dan is
Moeder Aarde gezond. Maar als we dat niet doen, betekent dit voor de planeet
ziekte of zelfs de ondergang. Er zijn volgens boeddhisten genoeg redenen om te
zeggen dat Moeder Aarde op dit moment ziek is. Dat terwijl we ook genoeg
middelen hebben om de aarde gezond te houden.
Boeddhisten zien zichzelf als
onderdeel van de natuur. Mensen zijn slechts een draadje in het web van het
leven. Andere belangrijke draden zijn de dieren en de planten. Als je de andere
draden van het web kapot maakt of vernielt, heeft dat invloed op de
samenstelling van het web waar jouw bestaan van afhangt. We vernielen het
evenwicht en de harmonie in het web en, uiteindelijk, in onszelf.
De mensen moeten zich bewust zijn van
hun afhankelijkheid van de lucht, de zon, de aarde en de regen. Ze moeten
inzicht hebben in de relatie tussen de mensen en de planten, dieren en alle
andere levende wezens. De mens kan zich niet gedragen alsof de aarde zijn
eigendom is zodat hij ermee kan doen wat in hem opkomt.
We zijn hier slechts op bezoek, net
zoals de rest van de levende wezens. Boeddhisten wordt daarom aangeraden om met
de natuur heel respectvol en voorzichtig om te gaan. Milieuvervuiling of op een
andere manier schade toebrengen aan de natuur gaat in tegen de aard van het
boeddhisme. De natuur is alles wat groeit en bloeit. De natuur wordt vaak
gebruikt om moeilijke dingen uit te leggen. Kijk maar eens naar de lotusbloem:
hij groeit vanuit de modder als een prachtige bloem naar het licht. Dat is
volgens de boeddhisten wat er met mensen gebeurt als ze de leer van Boeddha
volgen.
Hindoeïsme:
Het hindoeïsme kent ook niet één
heilig boek, maar een heleboel heilige boeken. De oudste heilige boeken ter
wereld zijn de Veda's. Er staan geen wetten of regels in, maar teksten over
onder meer God, wiskunde, geneeskunde, het heelal, de natuur en hoe je goed
moet leven. De Veda's zijn ontstaan tussen 1500 en 500 v.Chr. Het hindoeïsme
kent vele goden, die volgens sommigen terug te voeren zijn op het bestaan van
één god. Andere hindoes geloven helemaal niet in een god. Je hebt dus hindoes
in soorten en maten.
Maar wat alle hindoes bindt, is de manier
waarop ze tegen de natuur aankijken. Hindoes geloven in het goddelijke in alle
levende wezens en hebben daarom groot respect voor de natuur. Sommige hindoes
geloven bovendien dat de natuur een ziel kan hebben. Vooral oude bomen, bergen,
grotten en bronnen zijn volgens hen geliefde woonplaatsen van de geesten.
Hindoes geloven dat je andere wezens
geen pijn mag doen. Ook niet om zelf aan voedsel te komen. Ze eten dus geen
vlees. De hindoes kozen een dier als respect voor de natuur: de koe. Koeien
zijn voor hindoes zelfs heilige dieren!
Twee andere elementen van het
hindoeïsme zijn ook belangrijk voor de omgang met de natuur. De Ahinsaleer is
de leer van de geweldloosheid. Hindoes mogen geen geweld gebruiken. Deze
geweldloosheid draagt ook bij tot respect voor de dieren, planten, natuur,
milieu enz.
Volgens het hindoeïsme is het de plicht van
ieder mens om altijd bezig te zijn met het verrichten van goede, eerlijke en
oprechte daden. Van die goede daden profiteren andere mensen, dieren, planten
en het milieu.
Geraadpleegd op 27/03/2016 via:
Waar bevindt ik me op het vlak van
ecologie?
Mijn ecologische afdruk is veel hoger
dan het gemiddelde. Ik weet wel dat ik niet spaarzaam met het natuur omga. Ik
sta er nooit bij stil, ik doe altijd wat het voor mij de comfortabelste is. Ik
neem vaak een bad. De verwarming in mijn slaapkamer laat ik met een open raam heel
de dag aan, , omdat ik heel vaak in mijn kamer studeer en ik kan niet tegen het
kou. De lampen vergeet ik vaak uit te schakelen.
Toen ik met deze taak ben begonnen,
nam ik me voor om meer zuinig met de natuur om te gaan. Ik had zo een wil, dat
ik vanaf die dag nog nooit een bad heb genomen, enkel douches. Ook de
verwarming brandt niet meer heel de dag. Ik let op dat wanneer ik een kamer
verlaat, altijd de lampen eerst uitschakelen. Hopelijk zal mijn kleine daden
veel voor de natuur bijdragen.
Ik heb zelf mijn ecologische afdruk berekent. Ik werd helemaal niet verbaasd met mijn resultaat. Ik wil vanaf nu ook meer op het milieu letten. Waarom mogen enkel wij van de aarde genieten?
BeantwoordenVerwijderen